O σακχαρώδης διαβήτης είναι ένα μεταβολικό νόσημα που από τη διάγνωση, ακολουθεί τον ασθενή σε όλη του τη ζωή. Η αιτιολογία εμφάνισης του σακχαρώδη διαβήτη (ΣΔ) εξαρτάται από τον τύπο του διαβήτη:
Τύπου 1
Η κύρια αιτία εμφάνισης είναι η καταστροφή των β-κυττάρων, που συνήθως οδηγεί σε πλήρη έλλειψη ινσουλίνης και λιγότερο η κληρονομικότητα. Όταν η πιθανότητα ενός παιδιού να εμφανίσει σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 (ΣΔτ1) είναι γενικά 0,5-1%, αυτή γίνεται περίπου 2% αν η μητέρα του έχει διαβήτη τύπου 1, περίπου 6% αν πάσχει ο πατέρας και περίπου 15-20% αν πάσχουν και οι δύο γονείς. Στην Ευρώπη, ο επιπολασμός του κυμαίνεται 0.6 - 2.6‰ και η επίπτωσή του, σε άτομα ηλικίας ≤ 15 ετών, 9.7 - 49.0/100000 ετών/κατ’ έτος. Στην Ελλάδα, η επίπτωση είναι 9.7/100000/κατ’ έτος.
Tύπου 2
Βασικό αίτιο είναι η προοδευτική μείωση της επαρκούς ανταπόκρισης του β-κυττάρου για την έκκριση της ινσουλίνης που απαιτείται για την αντιμετώπιση των μεταβολικών αναγκών και προέρχεται από την ύπαρξη παχυσαρκίας και σπλαχνικού τύπου λίπους, την καθιστική ζωή ή κάποιο μεταβολικό στρες. Στην Ευρώπη, ο επιπολασμός του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (ΣΔτ2) κυμαίνεται 5-10%. Στην Ελλάδα έχει τριπλασιασθεί τα τελευταία 35 χρόνια και σήμερα κυμαίνεται περί το 8%.
Διαβήτης κύησης Σε αυτή τη μορφή σακχαρώδη διαβήτη (ΣΔΚ), αναπτύσεται διαταραχή του μεταβολισμού των υδατανθράκων κατά την έναρξη ή κατά τη διάρκειά της κύησης χαρακτηρίζεται από αύξηση της γλυκόζης νηστείας >92 mg/dl, τη στιγμή που κατά την έναρξη της κύησης δεν υπάρχει επίσημος ΣΔτ2 (γλυκόζη νηστείας >126). Βασικό αίτιο φαίνεται ότι είναι οι ορμόνες που παράγονται κατά το δεύτερο κυρίως μισό της εγκυμοσύνης και αυξάνουν την «αντίσταση» στην ινσουλίνη.
Άλλοι τύποi
Υπάρχουν και άλλοι ειδικοί τύποι Σακχαρώδους Διαβήτη που οφείλονται σε γενετικές διαταραχές που συνδέονται με τη λειτουργικότητα των β-κυττάρων ή τη δράση της ινσουλίνης, νόσους της εξωκρινούς μοίρας του παγκρέατος, έκθεση σε φάρμακα, χημικές ουσίες, τοξίνες κ.ά. Βασικότερος τύπος από τους τύπους αυτούς είναι ο τύπος MODY (Maturity Onset Diabetes of the Young) ο οποίος είναι μια μονογονιδιακή μορφή ΣΔ, στην οποία υπάρχει ισχυρό θετικό οικογενειακό ιστορικό ΣΔ και ο οποίος κληρονομείται με αυτοσωματικό επικρατούντα τρόπο.
Ποιοι πρέπει να προσέχουν περισσότερο
Αυτοί που πρέπει να προσέχουν περισσότερο και να ελέγχουν τις τιμές γλυκόζης τους είναι όσοι καλύπτουν έστω ένα από τα παρακάτω κριτήρια:
Να είναι ≥45 ετών.
Να είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, με περιφέρεια μέσης ≥102 cm (άνδρες) και ≥88 cm (γυναίκες) ή δείκτη μάζας σώματος ≥30 kg/m2.
Να έχουν οικογενειακό ιστορικό διαβήτη σε γονείς, αδέλφια, παιδιά.
Να έχουν ατομικό ιστορικό υπέρτασης ή καρδιοαγγειακής νόσου ή ιστορικό διαβήτη κύησης.
Να έχουν γεννήσει παιδιά με σωματικό βάρος >4 kg.
Να είναι γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών.
Να παίρνουν φάρμακα που προδιαθέτουν σε αύξηση της γλυκόζης αίματος (π.χ. κορτικοστεροειδή).
Διατροφή
Αρκετά είναι τα άτομα που ακόμη και σήμερα, πιστεύουν ότι για να υπάρχει η ρύθμιση του διαβήτη θα πρέπει να αποκλείσουν σχεδόν ολόκληρες ομάδες τροφίμων από τη διατροφή τους (πχ φρούτα) ή ακόμα να ακολουθήσουν μία στερητική δίαιτα. Ωστόσο, είναι πλέον τεκημεριωμένο ότι η σχέση της διατροφής και του διαβήτη είναι αλληλένδετη, καθώς έχει φανεί ότι μία ισορροπημένη διατροφή, τόσο σε ποιότητα τροφίμων, όσο και στο κατάλληλο μέγεθος της μερίδας, μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη μακροχρόνιων επιπλοκών που σχετίζονται με το διαβήτη. Η μονάδα μας αναλαμβάνει περιστατικά με σακχαρώδη διαβήτη.